Geodezja jest jedną z najstarszych nauk, której korzenie sięgają jeszcze czasów starożytnych. W tym artykule przyjrzymy się historii geodezji. Omówimy metody i narzędzia pomiarowe stosowane w kolejnych epokach — od prostych technik wykorzystywanych przez starożytne cywilizacje aż do innowacyjnych technologii, które są używane współcześnie. Zachęcamy do lektury!
Starożytność i pierwsze kroki w pomiarach
Historia geodezji sięga około 3000 lat p.n.e.. Egipcjanie wykorzystywali proste metody pomiarowe w celu ponownego wytyczania granic pól po corocznym zalewaniu terenu przez Nil. Techniki geodezyjne były również stosowane podczas budowy piramid. W starożytnym Egipcie używane były drewniane kątomierze i sznury, które można porównać do dzisiejszych taśm mierniczych. Jedna z najstarszych map została odnaleziona podczas prowadzonych wykopalisk w Mezopotamii — szacuje się, że pochodzi z okresu 2200-2400 r. p.n.e.
Najwięcej jednak działo się w Grecji około 500 lat p.n.e., gdzie zaczęto stosować nieco bardziej zaawansowane techniki pomiarowe. Tales z Miletu i Pitagoras rozwinęli metodę pomiaru kątów i odległości. Eratostenes z Cyreny dokonał pomiaru obwodu Ziemi z wykorzystaniem jedynie prostej tyczki i obserwacji cieni zmieniających się w ciągu dnia. Opracowane przez Greków techniki zaczęli stosować i rozwijać Rzymianie podczas budowy dróg i akweduktów.
W III wieku p.n.e. powstał pierwszy podręcznik geodezji praktycznej „Dioptryko”, której autorem był Heron. Natomiast cały wiek później zaczęto stosować pojęcie współrzędnych geograficznych.
Średniowiecze – rozwój geodezji na wschodzie
W Europie rozwój geodezji w okresie średniowiecza był powolny. Inaczej sytuacja wyglądała na Bliskim Wschodzie. Uczony Al-Khwarizmi pracował nad trygonometrią, co pozwoliło na dokładniejsze pomiary i mapowanie. Levi ben Gerson zbudował laskę Jakuba – proste narzędzie, które stosowano w pomiarach astronomicznych i geodezyjnych. W tym okresie żeglarze zaczęli również na większą skalę używać kompasu, będącego chińskim wynalazkiem.
Renesans i nowożytność – nowe narzędzia i techniki
W tym okresie doszło do odrodzenia naukowego i wynalezienia wielu nowych narzędzi oraz technik pomiarowych. Leonardo da Vinci stworzył pierwsze wersje teodolitów i poziomic. Leonardo Digges skonstruował kątomierz umożliwiający mierzenie kątów poziomych i pionowych. Wtedy również doszło do rozwoju triangulacji, czyli metody pozwalającej na tworzenie szczegółowych map sporych obszarów. Nowożytność i XX wiek to prawdziwa rewolucja w geodezji — zaczęto stosować satelitarną technologię pomiarową, co przyczyniło się do ogromnego rozwoju geodezji i umożliwienia jej stosowania na szeroką skalę.
Współczesność – zaawansowane technologie
Obecna geodezja wykorzystuje innowacyjne technologie, w tym m.in. systemy GNSS, skanowanie laserowe 3D oraz drony. Takie rozwiązania pozwalają uzyskać niezwykle precyzyjne pomiary z każdego, nawet trudno dostępnego terenu. Dzisiaj geodezja jest stosowana w wielu branżach, w tym m.in. budownictwie, rolnictwie, górnictwie i ochronie środowiska.
Podsumowanie
Mimo stosowanych obecnie technologii i nowoczesnych narzędzi nie można zapominać o dokonaniach z przeszłości. Osiągnięcia naszych przodków stanowią bowiem fundament współczesnych metod pomiarowych. Mimo ograniczonych możliwości, braku doświadczenia oraz wiedzy naukowej, byli w stanie wynaleźć innowacyjne narzędzia i metody, które usprawniały ich codzienną pracę. Wystarczyła im determinacja, kreatywność i potrzeba rozwoju.
