Rozgraniczenie nieruchomości lub inaczej gruntów to postępowanie odbywające się przed organami państwowymi w celu dokładnego ustalenia granic nieruchomości. Dochodzi do niego w sytuacjach spornych, które wynikają z niemożliwości stwierdzenia ich stanu prawnego. Obowiązujące zasady i przepisy dotyczące rozgraniczania opisane są w Kodeksie cywilnym, Prawie geodezyjnym i kartograficznym oraz rozporządzeniu Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z 1999 roku.
Na czym polega rozgraniczenie nieruchomości?
Rozgraniczenie polega na określeniu granic nieruchomości, czyli ustaleniu prawa własności właściciela. Drugorzędne znaczenie ma zatem w tym wypadku określenie powierzchni działki. Postępowanie o rozgraniczenie nie rozstrzyga o wydaniu nieruchomości bądź o innych roszczeniach, które są ściśle związane z nieruchomością. Uwzględnia natomiast nabycie gruntu wskutek upływu czasu (zasiedzenie), jeśli ma to bezpośredni wpływ na przebieg granicy.
Postępowanie o rozgraniczenie można podzielić na dwa etapy:
1. Administracyjny
Pierwszy etap postępowania zaczyna się w momencie złożenia przez zainteresowanego podania do wójta, burmistrza bądź prezydenta miasta. Następnie biegły geodeta odwzorowuje na gruncie przebieg granic w oparciu o znaki graniczne, mapy pozyskane z ewidencji gruntów, ślady, a także punkty osnowy geodezyjnej. Postępowanie kończy się wraz z rozstrzygnięciem sprawy, czyli ustaleniem przebiegu granicy. W momencie, gdy geodeta nie dysponuje żadnymi danymi, przyjmuje on od stron oświadczenia dotyczące przebiegu granic. Strony mogą także zawrzeć przed nim umowę regulującą, która posiada moc ugody sądowej.
W przypadku niezgody wynikającej z niezadowolenia z rozstrzygnięcia, jedna ze stron może zażądać przekazanie postępowania sądowi. W takiej sytuacji organ administracyjny umarza sprawę, a następnie kieruje ją do organu państwowego.
2. Sądowy
Na tym etapie postępowanie prowadzone jest przez sąd rejonowy, który wydaje postanowienie końcowe. Od orzeczenia służy apelacja do sądu okręgowego. W toku postępowania dopuszczone są różne dowody, jednak największe znaczenie mają dokumenty i mapy.
Kto ponosi koszty rozgraniczenia nieruchomości?
Koszty postępowania rozgraniczeniowego w całości ponosi wnioskodawca, jeżeli zgodnie z Kodeksem wynikły one z jej winy lub jeśli zostały poniesione na jego żądanie bądź w jego interesie. Organ administracyjny może dodatkowo obciążyć kosztami wszystkie strony, które są właścicielami sąsiadujących nieruchomości, nie tylko tę, która wszczęła postępowanie. Wydając orzeczenie dotyczące kosztów postępowania, organ zwraca szczególną uwagę na zachowanie stron w celu uzasadnienia ewentualnego obciążenia jednej ze stron lub wszystkich.
Podsumowanie
Nie zawsze koszty rozgraniczenia nieruchomości są rozłożone na wszystkie strony biorące udział w postępowaniu. W niektórych sytuacjach organ administracyjny może zdecydować o całkowitym obciążeniu kosztami wnioskodawcę. Ma to miejsce przede wszystkim wtedy, gdy strona inicjująca postępowanie rozgraniczeniowe przyczyniła się do powstania tych kosztów, a nie wynikały one z ustawowego obowiązku organów.
